Ο Απόστολος Παύλος στην Κόρινθο
Ο Απόστολος Παύλος, μια από τις σημαντικότερες μορφές του πρώιμου χριστιανισμού, επισκέφθηκε την πόλη της Κορίνθου 3 φορές και οι επιστολές του «προς Κορινθίους» αποτελούν εξαίρετα δείγματα χριστιανικού λόγου.
Ο Μέγας Απόστολος της χριστιανικής πίστης δεν ανήκε στη χορεία των Δώδεκα Αποστόλων, καθώς δεν γνώρισε ποτέ τον Ιησού κατά την επίγεια πορεία του, και ήταν μάλιστα αρχικά σφοδρός πολέμιος των κηρυγμάτων του Ναζωραίου. Ο Παύλος ασπάστηκε τον χριστιανισμό μέσω οράματος, όταν αναδείχθηκε σε έναν από τους ηγέτες του νέου δόγματος μεταφέροντας ακάματα τον οικουμενικό χαρακτήρα του σε Μικρά Ασία, Ελλάδα και Δύση. Γι΄αυτό και είναι γνωστός ο «Απόστολος των Εθνών».
Η Κόρινθος συγκαταλέγεται στα “Βήματα του Αποστόλου Παύλου”, στα μέρη δηλαδή τα οποία επισκέφτηκε, διδάσκοντας το έργο του Ιησού και κηρύττοντας το ευαγγέλιο.
Ο Απόστολος Παύλος έρχεται στην Κόρινθο, μετά την περίφημη ομιλία του στον βωμό του «άγνωστου Θεού» στην Αθήνα. Θα παραμείνει για ενάμισι χρόνο (έως το 52 μ.Χ) δημιουργώντας μια σημαντική Εκκλησία με ξεχωριστές σχέσεις, όπως επιβεβαιώνεται απ΄ τα επανειλημμένα του ταξίδια στην Κόρινθο και την αλληλογραφία (Α και Β Επιστολές προς Κορινθίους).
Θα γνωρίσει ένα ζευγάρι που θα παίξει σημαντικό ρόλο στην διαμονή του στη Κόρινθο αλλά και στο μετέπειτα ιεραποστολικό του έργο, ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα. Ομόεθνοι και ομότεχνοι, σκηνοποιοί στο επάγγελμα ήρθαν στην Κόρινθο από την Ρώμη μετά από απόφαση του αυτοκράτορα Κλαυδίου να διώξει την εβραϊκή παροικία από την Ρώμη. Το ζευγάρι που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις ήταν χριστιανοί πριν ακόμα έρθουν στην Κόρινθο συνδέθηκαν ιδιαίτερα με τον Απόστολο Παύλο και δούλεψαν μαζί ως σκηνοποιοί.
Ο Απ. Παύλος σύμφωνα με την πάγια τακτική του αρχίζει να κηρύττει το ευαγγέλιο στη συναγωγή της Κορίνθου. Τότε ήταν που κατέβηκαν από την Μακεδονία ο Σίλας και ο Τιμόθεος και ενώθηκαν στο έργο με τον Απ. Παύλο. Κάποιοι Ιουδαίοι και προσήλυτοι στην ιουδαϊκή θρησκεία πιστεύουν ανάμεσά τους είναι ο αρχισυναγωγός Κρίσπος αλλά και ο Τίτιος Ιούστος, ο οποίος σύμφωνα με το όνομα του πρέπει να ήταν ρωμαίος πολίτης, και το σπίτι του ήταν δίπλα από τη συναγωγή. Οι Ιουδαίοι όμως αντιδρούν στο ευαγγέλιο και ο Απ. Παύλος αποφασίζει να στραφεί στους Εθνικούς. Κρίσιμης σημασίας για το ευαγγέλιο και για τη διακονία του Απ. Παύλου ήταν αυτή του η απόφαση. Οι Ιουδαίοι τελικά θα απαρνηθούν το ευαγγέλιο. Φεύγοντας από τη συναγωγή ο Απ. Παύλος χρησιμοποιεί το σπίτι του Τίτιου Ιούστου για την ιεραποστολική του δράση και για τις συνάξεις της εκκλησίας στην Κόρινθο. Ο Θεός ενισχύει τον Aπ. Παύλο μέσα από ένα όραμα που του λέει να μη φοβάται και να κηρύττει το ευαγγέλιο γιατί υπάρχουν άνθρωποι που θα πιστέψουν σ’ αυτό.
Ανάμεσα σε αυτούς που πίστεψαν ήταν και κάποιος με το όνομα Έραστος και αναφέρεται μαζί με τον Τίτιο Ιούστο «ασπάζεται υμάς Γάϊος ο ξένος μου και όλης της εκκλησίας, ασπάζεται υμάς Έραστος ο οικονόμος της πόλεως» (Ρωμαίους 16:23). Στις 15 Απριλίου του 1929 ανακαλύφτηκε μια πέτρα στο οδόστρωμα με την επιγραφή «ERASTVSPROAEDILITATES[UA] P[ECUNIA] STRAVIT» που αναφέρεται στην δωρεά του οδοστρώματος από κάποιον Έραστο οικονόμο της πόλης. Έτσι ο Έραστος της Κορίνθου που αναφέρει ο Απ. Παύλος ταυτίζεται με τον Erastvs της επιγραφής. Στην Κόρινθο οι περισσότεροι πιστοί ήταν εθνικοί και κάποιοι ήταν από ψηλές κοινωνικές τάξεις όπως ο Έραστος.
Οι Ιουδαίοι όμως δεν ησυχάζουν βλέποντας τον Απ. Παύλο να κηρύττει και θέλουν οπωσδήποτε να του δημιουργήσουν πρόβλημα, πράγμα που θα προσπαθήσουν να κάνουν με τον ίδιο τρόπο που δημιούργησαν πρόβλημα οι Ιουδαίοι στην Θεσσαλονίκη και αργότερα στην Βέροια. Τον Ιούλιο του 51 μ.Χ. (και λιγότερο πιθανό 12 μήνες αργότερα) ο LuciusJuniusGallio (Γαλλίων) ήρθε στην Κόρινθο ως ανθύπατος της Αχαΐας. Λίγο μετά την άφιξη του Γαλλίωνα στην Κόρινθο οι Ιουδαίοι έφεραν τον Απ. Παύλο μπροστά του για να τον δικάσει με την κατηγορία ότι ο Απ. Παύλος φέρνει δοξασίες ξένες ή πιθανόν και παράνομες για τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο Γαλλίων αρνήθηκε να δικάσει τον Απ. Παύλο με τον ισχυρισμό ότι το θέμα δεν τον αφορούσε μια και επρόκειτο για μια εσωτερική διαμάχη των Ιουδαίων. Το κατά παράδοση μέρος, το οποίο υποστηρίζεται και από αρχαιολόγους, στο οποίο οδηγήθηκε ο Απ. Παύλος μπροστά στον Γαλλίωνα είναι το Βήμα που βρίσκεται στην Αγορά της Κορίνθου. Το Βήμα χρησιμοποιούταν από κρατικούς αξιωματούχους για τις δημόσιες εμφανίσεις τους μπροστά στο κόσμο.
Εκτός από την εκκλησία στη Κόρινθο ο Απ. Παύλος θα ιδρύσει και εκκλησία στις Κεγχρεές σημαντικό στέλεχος της οποίας ήταν η διακόνισσα Φοίβη. Μετά από ενάμισι χρόνο παραμονής στην Κόρινθο ο Απ. Παύλος θα φύγει μαζί με την Πρίσκιλλα και τον Ακύλα για την Έφεσο. Πίσω του θα αφήσει μια μεγάλη εκκλησία, μια εκκλησία που λόγω του πολιτισμικού της περίγυρου θα αποδειχτεί μια δύσκολη εκκλησία με πολλά προβλήματα. Ο Απ. Παύλος θα γράψει τουλάχιστον 3-4 επιστολές προσπαθώντας να λύσει αυτά τα προβλήματα. Μετά από έξι περίπου χρόνια θα ξανασκεφθεί την Κόρινθο, κατά τη τρίτη ιεραποστολική του περιοδεία, και θα μείνει στο σπίτι του Γάϊου από όπου και θα γράψει την προς Ρωμαίους επιστολή.
Πριν το τέλος του 1ου αιώνα ο Κλήμης Ρώμης θα στείλει επιστολή στην εκκλησία της Κορίνθου προσπαθώντας να λύσει κάποια προβλήματα που ταλάνιζαν την εκκλησία. Παρ’ όλα τα προβλήματα η εκκλησία, όπως φαίνεται από την επιστολή, βρισκόταν γενικά σε μεγάλη ακμή.